RAMSKA TVRĐAVA
Slikovita srednjovekovna Ramska tvrđava sagrađena je 1483. godine po nalogu sultana Bajazita II – dede Sulejmana Veličanstvenog, a ovaj prostor tokom istorije pohodili su mnogi narodi i ostavili svoje tragove koji su još uvek predmet arheoloških istraživanja. Ramska tvrđava ima pet kula povezanih moćnim bedemima sa 36 topovskih otvora, što govori o njenoj velikoj moći. Oni su raspoređeni na zidovima kula i bedema, tako da pokrivaju ceo krug oko tvrđave.
Sa tvrđave možete posmatrati jedan od najlepših zalazaka sunca u Evropi (najlepši zalazak u Ramu proglasio je časopis Nacionalna geografija“!
Otkuda uopšte ime Ram?
Postoje različite legende koje govore o nastanku imena “Ram”, pa počnimo sa najstarijom legendom:
Na sačuvanim istorijskom mapama iz 15. 16. i 17. veka kako turskim tako madjarskim i austrijskim, ovo mesto je ubeleženo kao Hram, a ne Ram. Hram je reč Keltskog porekla i predstavlja svetilište. Krajem četvrtog veka pre naše ere Kelti u svom pohodu iz Galije ka Grčkoj na ovom mestu prelaze Dunav. Nedaleko od današnje tvrdjave u pravcu istoka, oni su formirali veliko utvrđeno naselje – opidum, iznad koga se nalazio keltski sveti prostor. Kako tvrde istoričari, kelti su imali prvo naselje na ovom prostoru, svoj Hram, a kroz istoriju i različito izgovaranje imena ovog mesta slovo h se izgubilo i ostao je Ram.
Druga od legendi kaže da je Romulov mlađi brat Rem, nakon svađe sa bratom, krenuo sa svojom suprugom Leticijom da potraži sebi najromantičnije mesto na svetu, kako bi tu nastavio svoj život. Danima su lutali, dok u smiraj dana nisu došli do visoke stene sa koje se pogled pružao na veliku, moćnu, a potpuno mirnu reku. Stena pod njima isijavala je jarko crvenom bojom, dok je reka poprimala ružičaste tonove. Očaran prizorom, pogledao je svoju voljenu Leticiju, čije je lice bilo obasjano jakom svetlošću, a boja njene kose poprimila je intenzivne tonove. U njihovim očima su se ogledale sve te divne boje i oni su u isti mah odlučili – ovde ćemo napraviti dom. Po Remu naselje i danas nosi naziv Ram.
Iz vremena srednjeg veka potiče treća legenda, po kojoj je Sultan Bajazit II, obilazeći svoje vojnike, zastao da se odmori na brežuljku sa koga se pružao lep pogled na Dunav i suprotnu ugarsku stranu. Sedeći tako na prostirci – ihramu (kako glasi turski naziv za prostirku za molitve), on je zaspao. Kada se probudio osećao se kao preporođen. Posle je naredio da se na mestu njegovog ihrama sagradi tvrđava, koja je po ihramu i dobila ime- Ram.
Na samom ulazu u tvrđavu je najviša, glavna, Donžon kula. U ovoj kuli nekada je boravio zapovednik tvrđave. Ona je imala tri sprata i dve platforme na vrhu, dok su sve ostale kule imale prizemlje, dva sprata i platformu. Ono što ovu kulu izdvaja od ostalih, pored njene veličine, jeste činjenica da je jedino ona imala nužnik na drugom spratu, koji je koristio zapovednik tvrđave. Na gornjim spratovima svih kula nalazili su se kamini za grejanje tokom hladnog perioda. Ni u jednoj kuli nije postojala komunikacija između prizemlja i gornjih spratova. Na gornje spratove ulazilo se ili posebnim kamenim stepenicama ili posebnim ulazom na spratu, do koga se stizalo drvenim merdevinama. Donžon kula je bila poslednja linija odbrane, a na vrhu kule, iznad ulaza, postoji mali prostor koji se zove mašikula, sa otvorom u podu kroz koji se na napadače ispred tvrđave moglo bacati kamenje i sipati vrelo ulje.
Sam ulaz u tvrđavu je uzak i lomi se nekoliko puta. Kod kula postoji razmak za prolazak jednog čoveka, tako da do ulaza u Donžon kulu nije moglo odjednom da dodje mnogo ljudi i Mašikula je zbog toga bila savršeno funkcionalna.
U centralnom delu tvrđave može se videti antičko-vizantijski objekat kružne osnove prečnika 11m i zidova debelih 3,30m. Objekat je bio pokriven kupolom i nema ulaz, niti bilo kakav drugi otvor. Oko objekta je podignut bedem kvadratne osnove, koji je u antičko vreme bio obnovljen. Oblik, način gradnje i veličina ukazuju da je reč o građevini sakralne namene – antičkoj grobnici.
Ispod kule 5 Ramske tvrđave nalazi se Rimska tabla isklesna u steni, na kojoj je latinskim jezikom uklesano „Jupiteru, najboljem i najvećem od svih bogova, zavet učinio Gaj Licinije Rufin, barjaktar 7. Klaudijeve legije“. Ova tabla se nalazi ispod same kule i teško je dostupna turistima na samom lokalitetu. Repliku table posetioci mogu videte u muzejskoj postavci koja je otvorena za posetioce. Ispod same tvrđave nekada davno vodio je rimski put koji je, zbog specifičnosti terena (nedostatka prostora u priobalju), kod Rama uklesan u stenu. Ovaj put u doba Rimske imperije imao je funkciju podrške brodovima koji su plovili Dunavom, a kao svedok tome i danas su u steni vidljivi tragovi konopaca koji su nastajali prilikom povlačenja brodova uzvodno. Put je bio u upotrebi devetnaest vekova, nakon čega je trajno napušten. U vreme rimskog cara Trajana, krajem prvog i početkom drugog veka naše ere, dva kilometra nizvodno od ove Srednjovekovne tvrđave, na brdu Gorica, Rimljani u okviru keltskog zemljanog utvrđenja, grade veliko vojno utvrđenje Lederatu. Ono će postati bazni logor za Trajanova osvajanja Dakije, zlatom bogatih oblasti Transilvanije (Rumunije). Za te potrebe 7. Klaudijeva i 4. Flavijeva legija izgradiće preko Dunava veliki pontonski most. Njegov izgled prikazan je na samom početku ilustrovane priče o Trajanovim Dačkim ratovima na Trajanovom stubu u Rimu.
Tokom Austrijsko-Turskog rata 1788. godine tvrđava se našla na privremeno oslobođenoj teritoriji Srbije čiju je samostalnost izdejstvovao Koča Andjelković sa dobrovoljnim odredima uz pomoć Hazburške monarhije (Kočina Krajna). Tvrđavom su u to vreme upravljali Austrijanci. Braneći tvrđavu, u njoj je 1788. godine poginuo Baron Lo Presti sa 23 saborca. Satima je 23 ratnika branilo utvrđenje od napada 5.000 otomanskih vojnika. Ova borba proslavila je Barona Lo Prestija, koji je posthumno dobio još jednu titulu – Heroj od Rama.
